Sto lat temu premier Władysław Grabski przeprowadził reformę walutową – narodził się polski złoty.
Jeden dolar amerykański kosztował 5 złotych i 18 groszy – to kurs sprzed stu lat. W 1924 roku reformą premiera Władysława Grabskiego wprowadzono nową walutę polski złotych, choć już w 1919 roku zdecydowano o ustanowieniu nowej waluty.
Wówczas to były „bilety bankowe”. Na awersie banknotów umieszczono portret Tadeusza Kościuszki, na rewersie orła białego w koronie.
Mennica Państwowa rozpoczęła produkcję polskich monet. Tym samym stopniowo na ziemiach polskich likwidowano inne funkcjonujące na ziemiach polskich waluty: ruble rosyjskie, marki polskie i marki niemieckie, korony austriackie, hrywny i karbowańce ukraińskie.
Utworzenie Banku Polskiego to kolejny krok na drodze do stabilizacji i uporządkowania systemu bankowego.
Sprawną walkę z inflacją, a także ustalenie zasad polityki skarbowej i walutowej zawdzięczamy prezesowi Rady Ministrów Władysławowi Grabskiemu.
Reformę rozpoczął od ustawy podatku majątkowego i ustawy regulującej waloryzację podatków. Rząd Grabskiego zdecydował między innymi o ustanowieniu podatku od nieruchomości. Zaplanowano stworzenie nowych monopoli: spirytusowego, solnego i zapałczanego. Ograniczono wydatki, cięcia dotknęły na przykład administracji państwowej.
Rok 1924 rozpoczął się od walki z hiperinflacją. W ciągu kilku lat ceny drastycznie poszły w górę, za pół kilograma chleba w roku 1920 w Warszawie płacono 5 marek, a już trzy lata później 600. W 1923 roku drukowano banknoty o nominale nawet 10 milionów. Jednak kolejne pomysły Grabskiego na zdławienie szalejącej inflacji w tym kolejne oszczędności i zwiększenie podatków spotkały się z politycznym wetem. Premier wielokrotnie nosił się z zamiarem dymisji… do tego reformie walutowej towarzyszyło rosnące bezrobocie, rozpoczęły się także strajki robotnicze. Rosnący import produktów rolnych w efekcie źle wpłynął na złotego, doprowadził do osłabienia waluty.
Takie wstrząsy doprowadziły do trudnej sytuacji budżetowej, premier postanowił szukać pieniędzy za granicą. We Włoszech uzyskał pożyczkę 12 milionów dolarów, 6 milionów w Szwecji, rząd otrzymał także pierwszą transzę pożyczki ze Stanów Zjednoczonych w wysokości 35 milionów dolarów. Ale sytuacja się nie ustabilizowała, rok 1925 to pogłębiający się kryzys bankowy. Bank Polski zawiesił wymianę złotówki i wprowadził ograniczenia w udzielaniu kredytów. Taka sytuacja ponownie osłabiła pozycję premiera Władysława Grabskiego, choć próbował ratować sytuację ostatecznie w listopadzie 1925 roku podał rząd do dymisji.
Kolejne lata to wyłącznie działalność naukowa, Grabski nie powrócił już do polityki. Pracował w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie gdzie na Wydziale Leśnym utworzył Zakład Polityki Ekonomicznej, był także inicjatorem powstania Instytutu Socjologii Wsi.
Pisał książki i rozprawy na temat z zakresu ekonomii, bankowości czy historii wsi.
Władysław Grabski to polityk narodowej demokracji, był dwukrotnie premierem, po raz pierwszy przez kilka miesięcy w 1920 roku (od czerwca do lipca), a potem od 1923 do 1925, wcześniej był ministrem skarbu. Jako premier podpisał umowę ze Stolicą Apostolską czyli Konkordat. Zapoczątkował reformę rolną, inicjował powołanie Banku Gospodarstwa Krajowego i Fundusz Pomocy Instytucjom Kredytowym.
Za działalność dla systemu walutowego i bankowego został wielokrotnie nagradzany i odznaczany w tym najważniejszym polskim odznaczeniem Orderem Orła Białego.
Władysław Dominik Grabski ożenił się z Katarzyną Lewandowską. Miał czterech synów Wacława, Władysława Jana, Zdzisława, Andrzeja Kazimierza.
Zmarł na raka w 1938 roku, został pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzy na Powązkach. Kwatera 89-3/4-30/31.
Staraniem Fundacji Stare Powązki, w 2022 roku grób ten został poddany pracom konserwatorskim, sfinansowanym przez Kancelarię Prezesa Rady Ministrów.
